Rozwód a wspólny biznes małżonków
Nie jest tajemnicą, że w przypadku rozwodu przedsiębiorców podział majątku zadecyduje o losach ich wspólnego przedsiębiorstwa.
Bez wątpienia dominującym ustrojem małżeńskim w Polsce jest małżeńska wspólność majątkowa. Oznacza to, że wszystkie składniki majątku nabyte wspólnie przez małżonków w czasie trwania małżeństwa stanowią tzw. współwłasność łączną. W uproszczeniu można powiedzieć, że każdy z małżonków posiada niejako całość danego składnika majątkowego. Z chwilą uprawomocnienia wyroku rozwodowego współwłasność łączna przekształca się we współwłasność w częściach ułamkowych.
W przeważającej liczbie przypadków byli już małżonkowie będą posiadali równe udziały, jednakże w postępowaniu o podział majątku wspólnego istnieje możliwość ustalenia, iż są one różne. Z postępowaniem o podział majątku wspólnego mamy do czynienia wówczas, gdy byli małżonkowie nie uzgodnią kompromisowego sposobu podziału majątku we własnym zakresie. Postępowanie o podział majątku wspólnego prowadzone jest przez sąd rejonowy.
Podział majątku może odbyć się w różny sposób w zależności od rodzaju posiadanego majątku i stanowisk stron – sąd może postanowić m. in. o przyznaniu składników na własność jednego z małżonków i obowiązku spłaty drugiego z małżonków lub o sprzedaży i podziale uzyskanej w tej sposób kwoty.
Podziałowi będą podlegały składniki, które zostały nabyte w trakcie trwania małżeństwa do majątku wspólnego. W przypadku innych składników majątku, wchodzących w skład majątku odrębnego małżonków, możliwe jest rozliczenie nakładów dokonanych z majątku wspólnego na rzecz majątku odrębnego.
Najczęściej występującym typem przedsiębiorstwa jest tzw. jednoosobowa działalność gospodarcza. Nawet jeśli przedsiębiorstwo tego rodzaju jest prowadzone przez jednego z małżonków, a drugi wykonuje określone czynności na rzecz tego przedsiębiorstwa i ma swój udział w prowadzonym biznesie, to formalnie właścicielem przedsiębiorstwa może być wyłącznie jedna osoba, mimo tego w przypadku rozwodu przedsiębiorstwo będzie podlegało podziałowi w toku postępowania o podział majątku wspólnego.
Całe przedsiębiorstwo wchodzi w skład majątku wspólnego, jeśli powstało po ślubie. Jeśli przy prowadzeniu działalności gospodarczej przedsiębiorca wykorzystuje składniki swojego majątku osobistego (np. odziedziczony samochód) konieczne będzie odliczenie ich od wartości przedsiębiorstwa.
Istotne jest, aby mieć na uwadze, że w sprawie o podział majątku wspólnego sąd dzieli wyłącznie aktywa, nie oznacza to jednak, że nie weźmie pod uwagę wysokości pasywów. Natomiast jeśli prowadzona przez byłego małżonka działalność stanowi jedynie długi dokonywanie podziału tego składnika majątku jest całkowicie niecelowe.
W przypadku, gdy wartość przedsiębiorstw bądź innych składników majątku, będzie budziła spór pomiędzy stronami, sąd może dopuści dowód z opinii biegłego, który wyceni nie tylko przedsiębiorstwo i jego składniki, ale także możliwy do uzyskania dzięki niemu zysk.
Warto również rozważyć sytuację podziału majątku, kiedy przedsiębiorca działa w ramach spółki cywilnej. Przede wszystkim rozwód nie stanowi przesłanki do rozwiązania działalności gospodarczej prowadzonej w ramach spółki cywilnej. Pomiędzy małżonkami zostanie rozliczony wkład wniesiony do spółki, jeśli został pokryty z majątku wspólnego małżonków.
Inaczej kształtuje się natomiast sytuacja w przypadku małżonków posiadających udziały w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością. Jeśli udziały zostały nabyte ze środków pochodzących z majątku wspólnego, niewątpliwie stanowią one składnik majątku wspólnego, a co za tym idzie będą podlegały rozliczeniu w toku podziału majątku wspólnego. Warto mieć jednak na uwadze, że zgodnie ze stanowiskiem Sądu Najwyższego tylko ten małżonek, który uczestniczył w czynności nabycia udziałów jest wspólnikiem spółki z ograniczoną odpowiedzialnością. Powyższa okoliczność ma znaczenie dla stosunków panujących w spółce, jednakże pozostaje bez wpływu na rezultat postępowania podziałowego. Małżonek, który nie jest wspólnikiem spółki, może żądać we wniosku o podział majątku wspólnego przyznania części udziałów na jego wyłączną własność.
Wróć do listy wpisów
